زمینه و هدف اختلال نارسایی توجه/فزون کنشی سندرم بالینی است که توسط اختلال نقص توجه و فزون کنشی پایدار با رفتار تکانشی مشخص می شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی آموزش شناختی رفتاری گروهی مادران بر کاهش اختلال نارسایی توجه/فزون کنشی کودکان انجام گرفت. روش بررسی پژوهش حاضر از طرح های نیمه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. سی نفر از مادران کودکان 6تا12ساله بااختلال نارسایی توجه/فزون کنشی براساس فراخوان عمومی و مصاحبه بالینی ساختاریافته و ملاک های تشخیصی DSM-5، به صورت داوطلب انتخاب شدند. به طور تصادفی 15 نفر در گروه آزمایش و 15 نفر در گروه کنترل قرار گرفتند. برای مادران گروه آزمایش، آموزش شناختی رفتاری گروهی برطبق الگوی ده جلسه ای بارکلی (1990)، هفته ای دو جلسه 90دقیقه ای اجرا شد. در تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و آمار استنباطی (تحلیل واریانس با اندازه گیری تکراری) و نرم افزار آماری SPSS نسخه 20 استفاده شد. یافته ها تحلیل واریانس با اندازه های تکراری نشان داد آموزش شناختی رفتاری گروهی مادران منجربه کاهش اختلال نارسایی توجه/فزون کنشی کودکان گروه آزمایش درمقایسه با گروه کنترل در مراحل پس آزمون و پیگیری شده است (0٫ 001>p). نتیجه گیری به نظر می رسد آموزش شناختی رفتاری گروهی مادران، روشی مناسب برای کاهش نارسایی توجه/بیش فعالی کودکان با این اختلال باشد.

این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی درمان خودشفقت ورزی بر افسردگی، اضطراب و تنیدگی مادران کودکان با اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی بود. در این پژوهش از روش شبه تجربی با طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه گواه، همراه با دوره پیگیری استفاده شد. نمونه شامل 28 مادر از مادران کودکان 5 تا 11 ساله پسر و دختر مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی شهر رشت در سال 1400-1399 بود که به روش نمونه گیری دردسترس، انتخاب و در دو گروه آزمایش و گواه به شیوۀ تصادفی جای دهی شدند. گروه آزمایش به مدت 8 جلسه هفتگی در دوره آموزشی درمانی خودشفقت ورزی به صورت گروهی شرکت داده شدند و گروه گواه پس از پایان مطالعه، خلاصه ای از درمان را به طور فشرده دریافت کردند. هر دو گروه در سه مرحله پیش آزمون و پس آزمون و پیگیری با پرسشنامۀ افسردگی، اضطراب و تنیدگی ارزیابی شدند. برای تحلیل داده ها از آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر استفاده شد. یافته های پژوهش نیز نشان دادند درمان خودشفقت ورزی اثر معناداری بر نمره افسردگی، اضطراب و تنیدگی دارد؛ بدین ترتیب که نمرات افسردگی، اضطراب و تنیدگی در مرحلۀ پس آزمون نسبت به پیش آزمون، به طور معناداری کاهش یافته است؛ این کاهش معنادار در دوره پیگیری نیز پایدار بود. نتایج نشان دادند آموزش خودشفقت ورزی نتایج بسیار مفیدی برای مادران، به ویژه برای کاهش افسردگی، اضطراب و تنیدگی آنها دارد و می تواند به منزلۀ یکی از آموزش های برتر در مقایسه با سایر آموزش ها اجرا شود.

زمینه و هدف: مادران طی سال های پیش دبستان، مهم ترین عامل موثر بر پیش آگهی اختلال نارسایی توجه/فزون کنشی کودکان هستند. ادارک تجارب مادران در زندگی روزمره باعث ارتقاء مداخلات مورد نظر برای کودک و بهبود سطح بهزیستی والدین خواهد شد. بدین ترتیب هدف این پژوهش شناسایی تجربیات مادران ایرانی در پرورش کودک پیش دبستانی مبتلابه اختلال نارسایی توجه/فزون کنشیبود. روش: این پژوهش به روش: کیفی و یا روی آورد پدیدارشناسی در سال 1395 طی دوره ای چهارماهه انجام شد. جامعه آماری آن، تمامی مادران دارای کودک پیش دبستانی مبتلابه اختلال نارسایی توجه/فزون کنشی بودند که به کلینیک روان پزشکی ابن سینای مشهد رجوع کرده بودند. از طریق نمونه گیری در دسترس و تداوم تا میزان اشباع، 15 مادر، انتخاب شدند که در مصاحبه عمیق و ساختارنایافته شرکت کردند. مصاحبه ها بر اساس روش: کلایزی تجزیه وتحلیل شدند یافته ها: تجارب مادران در سه مضمون اصلی سازمان یافت: نابسندگی دانش و آگاهی، دشواری های درمان، و مشکلات تعامل در شبکه اجتماعی. این سه مضمون اصلی در مقاله به تفصیل مورد بحث قرار گرفتند نتیجه گیری: پرورش کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/فزون کنشی، تجربه ای دشوار است که حمایت تخصصی از مادران، طی نخستین سال های تحول اختلال را ضروری می سازد. بدین منظور، هر یک از مضامین پژوهش حاضر، اهداف درمانی بالقوه برای افزایش بهزیستی مادران هستند که می توان آنها را برای ارتقاء مداخلات موجود و در طراحی مداخلات نوین بکار برد.

زمینه و هدف: اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی یکی از رایج ترین اختلال های دوره کودکی با میزان شیوع نسبتا بالا است که می تواند مشکلات فراوانی به علت رفتارهای تکانشی، فزون کنشی، و نارسایی توجه برای فرد مبتلا، همسالان، معلمان، و والدین در زمینه های مختلف آموزشی، اجتماعی، و خانوادگی ایجاد کند. این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی آموزش شفقت به خود بر حرمت خود و تنیدگی ادراک شده مادران کودکان با اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی انجام شد. روش: در این پژوهش از روش شبه تجربی با طرح پیش آزمون_پس آزمون با گروه گواه استفاده شده و جامعه آماری آن شامل مادران کودکان 5 تا 11 سال با اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی شهر رشت در سال 1400-1399 بود. نمونه مورد مطالعه نیز شامل 28 مادر از جامعه آماری مذکور بود که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب، و در دو گروه آزمایش و گواه به شیوه تصادفی جایدهی شدند. گروه آزمایش به مدت 8 جلسه هفتگی در دوره آموزشی شفقت به صورت گروهی شرکت داده شدند، ولی گروه گواه در این مدت هیچ مداخله ای را دریافت نکردند و فقط جلساتی جهت پاسخدهی به برخی سوالات نامرتبط با حوزه شفقت ورزی برای آنها برگزار شد. هر دو گروه در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون با پرسشنامه حرمت خود سورنسن (2006) و پرسشنامه تنیدگی ادراک شده کوهن و همکاران (1983) ارزیابی شدند. تحلیل داده ها نیز با آزمون t مستقل با نمرات افتراقی نرم افزار SPSS26 تحلیل شد. یافته ها: نتایج مداخله آموزش شفقت در مرحله پس آزمون حاکی از آن بود که به طور معناداری نمرات حرمت خود گروه آزمایش، افزایش (001/0 p<، 571/11-=t) و نمرات تنیدگی ادراک شده، کاهش (001/0p<، 642/9-=t) یافته است. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که آموزش شفقت با تاکید بر موفه هایی همچون مهربانی با خود در زمان تنش و سختی ها، اشتراکات انسانی، ذهن آگاهی و حضور در لحظه، و همچنین با قرارگیری در گروه همنوعان خود باعث بهبود سطوح حرمت خود و کاهش تنیدگی ادراک شده مادران کودکان با اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی شده است. بنابراین می تواند به عنوان یکی از محورهای آموزش والدین، توسط متخصصان حوزه های مختلف اجرا شود.

زمینه و هدف: فراشناخت یکی از فرایندهای عالی شناختی است که با سایر قابلیت های شناختی رابطه مثبت دارد و از طرف دیگر به عنوان یک عامل زمینه ساز در بیشتر آسیب های روان شناختی مدنظر قرار می گیرد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی رابطه فراشناخت با اضطراب و افسردگی در مادران کودکان مبتلا به اختلال فزون کنشی/ نارسایی توجه و مقایسه آن ها با مادران کودکان عادی بود.مواد و روش ها: روش پژوهش حاضر، مقطعی از نوع تحلیلی- توصیفی و جامعه آماری پژوهش شامل مادران ساکن شهر اصفهان در سال 1390 بودند. 50 مادر دارای کودک (Attention deficit and hyperactivity disorder) ADHD و 50 مادر دارای کودک بهنجار سنین 7 تا 12 سال، به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و به وسیله پرسش نامه باورهای فراشناختی Wells and Cartwright-Hatton، پرسش نامه اضطراب Spielberger و پرسش نامه افسردگی Beck-II ارزیابی شدند.یافته ها: تحلیل داده ها نشان داد که تفاوت معنی داری بین دو گروه مادران در میزان اضطراب و افسردگی با کنترل سن وجود داشت و میزان افسردگی مادران دارای کودکان مبتلا به اختلال فزون کنشی/ نارسایی توجه بسیار بالاتر از مادران کودکان عادی بود. در میزان فراشناخت، میانگین های دو گروه مادران نزدیک به هم بود. متغیر اضطراب ضرایب معنی داری با افسردگی و فراشناخت (P=0.01) داشت.نتیجه گیری: سلامت روان شناختی ماداران دارای کودکان ADHD به مراتب ضعیف تر از مادران دارای فرزند سالم بود و لزوم تمرکز به حل مسایل مجموعه افراد خانواده -که برخاسته از نگرش سیستمی است- در حل اصولی تر مشکلات این قبیل خانواده ها کارساز خواهد بود.

زمینه و هدف: کودک با اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی دارای نارسایی های کنشی و تحولی است که می تواند آسیب های جدی به بنیان خانواده و از جمله روابط مادر-کودک وارد کند. هدف این پژوهش تعیین اثربخشی گروه درمانی مبتنی بر شفقت بر رشد پس از سانحه در مادران کودکان با اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی بود. روش: پژوهش حاضر نیمه آزمایشی و از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه بود. نمونه مورد مطالعه شامل 20 نفر از مادران دارای کودک مبتلا به اختلال نارسایی توجه/فزون کنشی شهر اصفهان در سال 1396 بود که به روش: نمونه گیری هدفمند انتخاب شده و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جایدهی شدند. برای گردآوری داده ها از مقیاس رشد پس از سانحه تدسچی و کالهون (1996) استفاده شد. شرکت کنندگان گروه آزمایش در 8 جلسه 90 دقیقه ای، گروه درمانی مبتنی بر شفقت را دریافت کردند ولی گروه گواه مداخله ای را دریافت نکردند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون تحلیل کواریانس استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که روش: گروه درمانی مبتنی بر شفقت موجب بهبود احساس قدرت درونی و تغییر در اهداف و اولویت های زندگی شده است، این در حالی است که بر احساس نزدیکی و صمیمیت با دیگران و تلاش برای حفظ روابط با دیگران، موثر نبوده است (05/0p>). نتیجه گیری: با توجه به یافته ها: ی پژوهش حاضر می توان نتیجه گرفت که از درمان متمرکز بر شفقت می توان برای مدیریت، سازمان بندی، و اولویت دادن فعالیت ها در مادران دارای کودک مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی استفاده کرد.

زمینه و هدف: سبب شناسی پیچیده ای برای اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی مطرح شده است، نتایج پژوهش های متعدد حاکی از مبانی عصب شناختی این اختلال است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر نوروفیدبک بر علائم اختلال فزون کنشی/ نارسایی توجه در کودکان انجام گرفت.روش: در قالب طرح مطالعه تک موردی تعداد 3 کودک مبتلا به نارسایی توجه/ فزون کنشی بین سنین 8 تا 9 سال انتخاب و تحت آموزش نوروفیدبک در طی 40 جلسه قرار گرفته و با پرسشنامه علائم مرضی کودکان اسپرافکین، لانی، یونیتات و گادو (1984) ارزیابی شدند.یافته ها: برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های ترسیم دیداری، درصد داده های غیرهمپوش و همپوش، اندازه اثر d کوهن، شاخص تغییر پایا و شاخص درصد بهبودی استفاده شد. نتایج نشان داد که نمرات هر سه آزمودنی در علائم نارسایی توجه/ فزون کنشی در طی مرحله درمان و پیگیری کاهش قابل ملاحظه ای داشته و اندازه درصد بهبودی در آزمودنی اول 0.72، در آزمودنی دوم 0.66، و در آزمودنی سوم 0.75، بود.نتیجه گیری: نوروفیدبک با فرایند بازخورددهی مداوم به منظور تولید امواج مغزی متفاوت، مغز را برای اصلاح، تعدیل، و حفظ فعالیت مناسب تشویق می کند. آموزش نوروفیدبک در واقع تقویت مکانیسم های زیربنایی خودنظم جویی برای کارکرد موثر است.

زمینه و هدف: از اختلالات بسیار رایج دوران کودکی، اختلال نارسایی توجه/فزون کنشی است که شرایط خاص این کودکان، مادران آن ها را مستعد مشکلات سلامت روان بیشتری می کند. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر شفقت بر انعطاف پذیری شناختی و احساس انسجام مادران کودکان مبتلا به نارسایی توجه/فزون کنشی انجام شد. روش بررسی: روش پژوهش حاضر، نیمه آزمایشی با استفاده از طرح پیش آزمون و پس آزمون و پیگیری دوماهه همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماری پژوهش را تمامی مادران کودکان مبتلا به نارسایی توجه/فزون کنشی شهر رشت تشکیل دادند که در نیمهٔ اول 1401 به مراکز مشاوره و روان شناسی شهر رشت مراجعه کردند. از این جامعه، 32 نفر داوطلب واجد شرایط به روش هدفمند وارد مطالعه شدند و به روش تصادفی در دو گروه مداخله و گواه (هر گروه شانزده نفر) قرار گرفتند. ابزارهای استفاده شده در این پژوهش، مقیاس انعطاف پذیری شناختی (دنیس و وندروال، 2010) و مقیاس احساس انسجام (آنتونووسکی، 1993) بود. برای انجام مداخله از درمان مبتنی بر شفقت (گیلبرت، 2009) استفاده شد. تحلیل داده های پژوهش با استفاده از آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر، آزمون تعقیبی بونفرونی و آزمون های تی مستقل و خی دو در نرم افزار SPSS نسخهٔ 26 در سطح معنا داری 0٫05 صورت گرفت. یافته ها: اثر زمان و اثر گروه و اثر متقابل گروه و زمان بر متغیرهای انعطاف پذیری شناختی و احساس انسجام معنادار بود (0٫001>p). نتایج افزایش معنادار نمرات متغیرهای مذکور را در مراحل پس آزمون و پیگیری درمقایسه با پیش آزمون در گروه مداخله نشان داد (0٫001>p)؛ درحالی که هیچ کدام از تفاوت میانگین ها در گروه گواه معنادار نبود. همچنین برای متغیر انعطاف پذیری شناختی، تداوم تأثیر مداخله (0٫019=p) و برای متغیر احساس انسجام، تأثیر ماندگاری (1٫00=p) درمان مبتنی بر شفقت در گروه مداخله در مرحلهٔ پیگیری به تأیید رسید. نتیجه گیری: براساس نتایج این مطالعه، درمان مبتنی بر شفقت بر افزایش انعطاف پذیری شناختی و احساس انسجام مادران کودکان مبتلا به نارسایی توجه/فزون کنشی اثربخش است؛ بنابراین مشاوران و درمانگران می توانند به منظور بهبود این متغیرها در مادران کودکان مبتلا به نارسایی توجه/فزون کنشی، از درمان مذکور استفاده کنند.

مولفه های زیر بنایی کنش وری اجرایی در 18 کودک درمان نشده و 18 کودک درمان شده (با دارو) مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی با 18 کودک بهنجار مقایسه شدند. هر گروه شامل 3 دختر و 15 پسر با دامنه سنی 7 تا 12 سال بود. تمام کودکان به آزم ونهای رنگ  واژه استروپ (استروپ، 1935)، دسته بندی کارتهای ویسکانسین (گرانت و برگ، 1948) و عملکرد مداوم (روزولد، میرسکی، ساراسون، برانسام و بک، 1956) و زیر مقیاس فراخنای ارقام (وکسلر، 1974) پاسخ دادند. نتایج تحلیل واریانس چند متغیری نشان دادند که گروه درمان نشده در مقایسه با گروه بهنجار و درمان شده در بیشتر کنش های اجرایی ضعیف تر عمل کردند. عملکرد کودکان درمان شده در کنش های اجرایی تفاوتی با کودکان بهنجار نداشت.